Wybór odpowiedniego środka transportu w logistyce jest kluczowym elementem efektywnego zarządzania łańcuchem dostaw. Prowadząc działalność warto zapoznać się z charakterystyką poszczególnych rodzajów transportu, tak by móc wybrać ofertę dopasowaną do indywidualnych potrzeb.
Co to jest transport i jakie wyróżniamy rodzaje transportu ładunków?
W logistyce wyróżnić można najstępujące typy transportu: drogowy, kolejowy, morski, lotniczy, a także połączenia multimodalne i intermodalne. Biorąc pod uwagę kryterium dodatkowe, jakim jest wielkość przewożonego ładunku, transport towarowy dzielimy na transport całopojazdowy oraz transport drobnicowy. Warto wspomnieć również o klasyfikacji uwzględniającej ciągłość przebiegu procesu transportowego: transport bezpośredni (jeden środek transportu), transport wielogałęziowy (co najmniej dwa różne środki transportu pochodzące z różnych gałęzi) oraz transport łamany (co najmniej dwa różne środki transportu pochodzące z tej samej gałęzi).
Transport drogowy
Transport drogowy polega na przewożeniu ładunków za pomocą pojazdów, takich jak samochody ciężarowe, furgonetki czy ciągniki siodłowe. Jest to jedna z najbardziej powszechnych i elastycznych form transportu, która może obsługiwać różnorodne rodzaje ładunków i trasy.
Rodzaje transportu drogowego
- Transport krajowy: przewożenie towarów na terenie rodzimego państwa, na krótkie i średnie odległości. W przypadku przewozów krajowych najczęściej korzysta się z transportu samochodowego – towar przewożony jest przez przewoźnika z miejsca nadania do miejsca docelowego.
- Transport międzynarodowy: fizyczne przemieszczenie po drogach lądowych między krajami. Wymaga specjalnych zezwoleń i procedur celnego odprawiania towarów.
- Transport dalekobieżny: To przemieszczanie ładunków na duże odległości, często między miastami lub regionami. W tym przypadku wykorzystywane są głównie samochody ciężarowe.
- Transport lokalny: Transport towarów na niewielkie odległości, zazwyczaj w obrębie miasta lub aglomeracji. Wykorzystuje się dostawcze pojazdy i furgonetki.
Przykłady ładunków w transporcie drogowym
Transport drogowy obejmuje przewzóz różnych rodzajów ładunków, począwszy od towarów przez materiały budowlane, po produkty chemiczne i wiele innych. Poniżej kilka przykładów typowych ładunków przewożonych w transporcie drogowym:
-
Ładunki paletowe.
-
Towary sypkie.
-
Towary niebezpieczne takie jak substancje chemiczne, materiały wybuchowe czy paliwa.
-
Żywność.
-
Pojazdy i ciężka machineria.
-
Paliwa i chemikalia.
Transport kolejowy
Transport kolejowy czyli przewozowy, szynowy – jest to transport i spedycja, w czasie których towar przemieszcza się przy użyciu pojazdów kolejowych, w obrębie infrastruktury kolejowej. Tego typu transport odgrywa istotną rolę w łańcuchu dostaw, szczególnie w przypadku przewozu dużych ilości towarów na długie odległści. Jest to szczególnie przydatne w transporcie długodystansowym, zwłaszcza gdy ważne jest skoncentrowanie się na wydajności i zminimalizowaniu wpływu na środowisko. Do zalet transportu kolejowego należy duża ładowność pociągów, możliwość transportowania towarów różnego rodzaju oraz terminowość dostaw.
Przykładowe ładunki w transporcie kolejowym
Transport kolejowy jest stosowany do przewozu różnego rodzaju ładunków, zarówno towarów jak i surowców na przykład:
-
Ruda i minerały.
-
Towary sypkie.
-
Produkty przemysłowe.
-
Paliwa i produkty chemiczne.
-
Produkty rolnicze.
Transport morski
Transport wodny jest niezwykle istotny szczególnie w międzynarodowym handlu i dostawach. Poniżej różne rodzaje ładunków, które mogą być przewożone w transporcie morskim:
-
Kontenery: są one dostępne w różnych rozmiarach, w tym standardowych rozmiarach ISO 20- i 40-stóp.
-
Towary masowe: zboże, ruda żelaza, węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny skroplony, sól i inne surowce.
-
Żywność i produkty spożywcze.
-
Samochody i pojazdy ciężkie.
-
Towary kontenerów reefer: To towary, które wymagają kontrolowanej temperatury w czasie transportu, takie jak owoce, warzywa, mięso czy produkty mrożone. Specjalne kontenery reefer zapewniają utrzymanie odpowiednich warunków temperaturowych.
-
Maszyny przemysłowe i części zamienne.
-
Paliwa (tj. transport płynnych produktów naftowych) i gaz.
-
Towary luksusowe np. drogie samochody, ekskluzywne meble, sprzęt elektroniczny i inne.
Warto zaznaczyć, że transport wodny (tj. morski, oceaniczny i transport wodny śródlądowy) jest niezwykle wszechstronny i może być dostosowany do wielu rodzajów towarów. Wybór rodzaju statku, typu kontenerów i innych czynników jest dokładnie planowany w zależności od rodzaju i wymagań przewożonego ładunku, trasy i innych czynników logistycznych. Do zalet transportu morskiego należą między innymi niskie koszty oraz brak ograniczeń co do rodzaju i gabarytów transportowanego ładunku.
Transport lotniczy
Transport lotniczy odgrywa istotną rolę w logistyce, zwłaszcza w przypadku szybkich dostaw i dostaw na odległe lub trudno dostępne obszary. Do głównych zalet transportu lotniczego należą szybkość, globalny zasięg oraz brak konieczności długotrwałego magazynowania towarów. Transport powietrzny jest stosowany głównie gdy przedmiot podlegający przewozowi jest wyjątkowo cenny, ma ograniczoną trwałość lub jest ładunkiem specjalistycznym.
Transport multimodalny
Kluczową cechą transportu multimodalnego jest integracja różnych rodzajów transportu, co pozwala na zoptymalizowanie efektywności i elastyczności dostaw. W transporcie multimodalnym towar jest przemieszczany w jednym lub więcej jednolitych opakowaniach lub kontenerach od miejsca początkowego do miejsca docelowego, a poszczególne etapy podróży są zintegrowane i zarządzane w sposób spójny.
Do głównych zalet należą optymalizacja tras i kosztów, elastyczność, oraz skrócenie czasu dostaw. Należy pamiętać, że właściwe planowanie i koordynacja są kluczowe dla skutecznego wykorzystania tego rodzaju transportu w logistyce.
Transport intermodalny
Transport intermodalny czy też kombinowany to forma transportu, w której towary są przewożone za pomocą co najmniej dwóch różnych rodzajów transportu, takich jak samochody ciężarowe, pociągi, kontenery na statkach i samoloty, bez konieczności przepakowywania ładunku podczas zmiany środków transportu. To oznacza, że ładunek jest umieszczany w jednym rodzaju opakowania lub kontenerze, który jest przemieszczany między różnymi środkami transportu.
Główną przyczyną wyboru tej gałęzi transportu jest jej opłacalność, efektywność kosztowa, optymalizacja tras, zwiększona elastyczność i skrócenie czasu dostawy.
Jak wybrać rodzaj transportu towaru i co brać pod uwagę?
Wybór rodzaju transportu może znacząco wpłynąć na skuteczność łańcucha dostaw i koszty. Oto kluczowe aspekty do rozważenia:
-
Charakter towaru: Czy towar jest łatwo psujący się, niebezpieczny, duży objętościowo, czy łatwo uszkodliwy? Rodzaj transportu jest ściśle związany z specyfiką ładunku.
-
Priorytet czasowy: Czy czas jest najważniejszym czynnikiem? Jeśli tak, to transport lotniczy jest szybszy niż transport morski czy kolejowy. Dla towarów o niższym priorytecie czasowym, tańsze opcje mogą być bardziej odpowiednie.
-
Dystans i trasa: Długość trasy i trudności związane z nią wpływają na wybór środka transportu. Transport lądowy może być bardziej odpowiedni na krótsze odległości w obrębie kraju, podczas gdy transport morski jest skuteczniejszy dla międzynarodowych przesyłek przez ocean.
-
Koszty: Koszty transportu, takie jak opłaty za fracht, ubezpieczenie, koszty magazynowania i obsługi celnej, są istotnymi czynnikami. Należy uwzględnić koszty ogółem, nie tylko te bezpośrednio związane z transportem.
-
Infrastruktura i dostępność: Infrastruktura, dostępność portów, lotnisk, stacji kolejowych oraz jakość dróg i torów kolejowych mają duże znaczenie. Czy konkretne środki transportu są dostępne w danym regionie?
-
Regulacje i procedury: Procedury celnopodatkowe i przepisy regulujące międzynarodowy transport mogą znacząco wpłynąć na wybór rodzaju transportu.
-
Ryzyko i bezpieczeństwo: Rozważ ryzyka związane z danym rodzajem transportu, takie jak możliwość uszkodzeń towaru, straty lub kradzieże.
-
Zrównoważony rozwój: W kontekście zrównoważonego rozwoju warto rozważyć środki transportu, które generują mniejsze emisje dwutlenku węgla i innych negatywnych wpływów na środowisko.
Ostateczny wybór typu transportu powinien uwzględniać wszystkie te czynniki i być zbalansowany, aby dostosować się do konkretnych potrzeb i priorytetów. W niektórych przypadkach, optymalnym rozwiązaniem jest stosowanie różnych rodzajów transportu w ramach multimodalnego lub intermodalnego podejścia, co pozwala na lepszą optymalizację procesu logistycznego.