W świecie handlu firma zdolna do transportu towarów w najbardziej efektywny kosztowo i czasowo sposób dominuje w swojej branży. Dziś odpowiedni model transportu pozwala rozwiązać większość operacji transportu ładunków, a prawidłowy wybór trasy jest podstawą działalności, która pozwala na redukcję czasu i kosztów. Różne rodzaje transportu towarowego w logistyce są podzielone według rodzaju transportu i według kolejności formowania ładunku. Wybór rodzaju transportu w głównej mierze zależy od wymagań dotyczących optymalizacji kosztów przedsiębiorstwa oraz obowiązujących terminów dostawy towarów do końcowego odbiorcy.
Czym są modele transportu?
Koszt i warunki transportu zależą od wybranego środka transportu i jego cech. Miasta i miasteczka nie zawsze mają stacje kolejowe lub lotniska, co determinuje sposób transportu towarów do odbiorcy. Rodzaje transportu towarowego w logistyce dzielą się na:
-
Transport drogowy. Tani sposób dostawy, optymalny do przewozu ograniczonych partii towarów na krótkie odległości, czasem bywa jedyną możliwą opcją.
-
Transport kolejowy. Nadaje się do przewozu ładunków masowych, płynnych i produktów naftowych na długich trasach. Zależy od dostępności floty wagonów u operatora-organizatora łańcucha transportowego; czas przejazdu jest nieprzewidywalny ze względu na postoje na różnych etapach podróży.
-
Transport morski. Zapewnia transport kontenerów drogą morską i oceaniczną. Zajmuje dużo czasu i oszczędza pieniądze.
-
Transport lotniczy. Drogi, ale szybki środek transportu. Używany do przewozu sprzętu elektronicznego i towarów łatwo psujących się.
Inne sposoby transportu to transport rzeczny czy transport intermodalny.
Rodzaje modeli transportu
Świat logistyki jest znaczącym elementem systemów transportowych przemieszczających towary na odległości w wielu lokalizacjach. Czy jest możliwa analiza i optymalizacja tych systemów? Na początku przyjrzyjmy się modelom transportu - praktycznym ramom, które pomagają zrozumieć przepływ ludzi i rzeczy. Wybór najodpowiedniejszego środka w każdej sytuacji to kompromis między różnymi czynnikami, takimi jak koszt, efektywność, względy środowiskowe itp.
Model wahadłowy
Model wahadłowy może być stosowany do analizy różnych rodzajów transportu, które są związane z pasażerami i towarami.
Usługa wahadłowa dla ciężarówek dostarczających towary na określonych trasach, zwłaszcza na krótkie odległości- integracja dwóch rodzajów transportu (np. ciężarówki z koleją intermodalną) na długie dystanse może obejmować usługi wahadłowe w każdym punkcie przesiadkowym.
Modele niebędące typowymi wahadłowcami ale wykorzystujący inne środki transportu, takie jak transport lotniczy i morski, odgrywają kluczową rolę w złożonych łańcuchach. Przemysł logistyczny bierze pod uwagę czynniki takie jak koszt, efektywność i kwestie środowiskowe przy wyborze różnych środków transportu towarów.
Model ciągły
Choć modele dyskretne systemów transportowych charakteryzują się odrębnymi jednostkami, takimi jak pojazdy, statki i pociągi, to z drugiej strony, ogólne przedstawienie przepływu towarów i ludzi można przeprowadzić za pomocą modeli ciągłych. Traktują one transport jako nieprzerwaną działalność, kładąc nacisk na gęstość ruchu i jego przepływy w sieci.
-
Gęstość samochodów na drodze to kolejny przykład, w którym można użyć równań do opisu, jak ta gęstość zmienia się w czasie i przestrzeni. Czynniki te obejmują ograniczenia prędkości, ograniczenia przepustowości, zatłoczenie i inne.
-
Ciągły przepływ kolejowy jest reprezentowany przez pasażerów lub ładunki na torach. Uwzględnia częstotliwość pociągów, prędkość i objętość pasażerów/ładunków.
-
Transport lotniczy to ruch samolotów w określonej przestrzeni powietrznej. Model uwzględnia trasy lotów, środki kontrolne dla zdolności transportu lotniczego, a także ograniczenia.
Z kolei ropa naftowa i gaz ziemny przewożone rurociągami wymagają modelowania ciągłego, podobnie jak w przypadku przemieszczania pasażerów w systemie transportu miejskiego.
Należy zauważyć, że modele ciągłe są mocno uproszczone. Nie uwzględniają one indywidualnego zachowania każdego pojazdu lub osoby, chociaż dostarczają ważnych analiz we wzorce przepływu ruchu, ukazując punkty zatłoczenia, pokazują również, jak efektywny może być cały system w zarządzaniu łańcuchem dostaw.
Model przesiadkowy
Model przesiadkowy wspomaga transport dalekobieżny, umożliwiając szybki i efektywny ruch towarów. Pozwala na bardziej dostępne podróże, dzieląc trasę na części, aby można było korzystać z różnych środków transportu. Ciężarówki efektywnie poruszają się po trasach śródlądowych, podczas gdy pociągi lub statki dominują na dłuższych odcinkach. Optymalizuje to nie tylko koszty, ale również pomaga zmniejszyć zmęczenie kierowców. Wymiana kierowców na ustalonych odcinkach pozwala na szybsze dostarczanie towarów, ponieważ ładunek nigdy nie przestaje się poruszać.
Takie uelastycznienie modelu przesiadkowego pozwala firmom na organizację płynnych przejść między ciężarówkami, pociągami i statkami na jednej trasie. Jest to kluczowy czynnik pozwalający dotrzeć do konkretnych lokalizacji lub radzić sobie z różnymi rodzajami ładunków wymagających specjalnych warunków.
Model peryferyjny
Operatorzy logistyczni zaspokajają potrzeby gęsto zaludnionych miejsc centralnych i mniej zagęszczonych obszarów peryferyjnych swoimi strategiami dostaw.
W przypadku częstych dostaw w zatłoczonych centrach miast kluczowa jest maksymalna efektywność. Firmy logistyczne mogą korzystać z rowerów towarowych lub elektrycznych furgonetek z dedykowanymi trasami na zatłoczonych ulicach.
Obszary peryferyjne o niższej gęstości zaludnienia wymagają podejścia charakterystycznego dla „modelu peryferyjnego”. W miarę jak ludzie jeżdżą mniej i więcej pracują zdalnie, usługi o większej pojemności pozwalają na realizację większych dostaw i niższe zapotrzebowanie, które idealnie pasuje do rzadszych harmonogramów lub skonsolidowanych dostaw, gdzie najtańsze przesyłki są wysyłane razem w formacie łańcuchów dostaw. Ponadto można ustanowić tzw. systemy "hub-and-spoke", aby transportować niezbędne towary do centralnego hub-a na peryferiach, skąd będą dostarczane do ostatniego odcinka przez mniejsze pojazdy lub lokalne usługi. To równoważy efektywność kosztową i dostępność dla dalej zlokalizowanych mieszkańców.
Model promienisty
Jeśli przyjmiemy magazyn za ogromną przestrzeń w centrum łańcucha dostaw, gdzie towary są odbierane, składowane, a następnie kategoryzowane, to struktura promienista jest inspirowana kołem rowerowym, z centralnym hubem jako centrum. Z centralnego huba do regionalnych centrów dystrybucji prowadzą trasy o dużej pojemności, takie jak główne autostrady lub dedykowane linie kolejowe, które można uznać za szprychy koła. Te „szprychy” odpowiadają za większość transportu towarów, przynosząc i zabierając duże ilości towarów do i z centralnego huba.
Zaleta modelu promienistego polega na jego skalowalności i efektywności kosztowej. Można go porównać do klocków konstrukcyjnych- aby zwiększyć zasięg, wystarczy dodać więcej regionalnych centrów dystrybucji na swoich szprychach. Ta elastyczność pozwala dostosować sieć do zmieniających się potrzeb.
Ponadto, wykorzystanie tras o dużej pojemności do przewozu towarów masowych z centralnego hub'a maksymalizuje efektywność i potencjalnie obniża całkowite koszty transportu. Niezależnie od tego, czy jest to transport drogowy ciężarówką, czy transport kolejowy, konstrukcje promieniste umożliwiają korzystanie z różnych środków transportu, takich jak drogi czy linie kolejowe, najlepiej odpowiadające wymaganiom, upraszczając tym samym łańcuchy dostaw dla efektywnej logistyki transportu z minimalnymi zakłóceniami.
FAQ:
Czym są modele transportowe wykorzystywane w logistyce?
Modele transportowe (w tym również model wahadłowy ciągły, model obwodowy) to różne systemy organizacji przewozu towarów. Służą one do optymalizacji procesów logistycznych, minimalizacji kosztów oraz zwiększenia efektywności transportu. W branży TSL (transport, spedycja, logistyka) wykorzystywane są różne modele transportowe w zależności od specyfiki przewozów i potrzeb firm.
Jakie są rodzaje modeli transportowych?
Najczęściej wykorzystywane modele transportowe to:
-
Model wahadłowy (cały proces wahadłowy ciągły): Kierowca przemieszcza się z punktu A do punktu B i z powrotem, często z pustą naczepą.
-
Model obwodowy: Kierowca porusza się po ustalonej trasie z punktu załadunku do różnych punktów odbioru, a następnie wraca do punktu wyjścia.
-
Model promienisty: Towar ma zostać dostarczony z magazynu centralnego do różnych miejsc wyładunku, a następnie kierowca wraca do jednego miejsca- magazynu centralnego.
-
Model sztafetowy: Towar pobierany jest w jednym miejscu i przekazywany kolejno przez różnych kierowców na określonych odcinkach trasy.
Jak działa model wahadłowy ciągły?
W modelu wahadłowym całość ładunku jest transportowana przez dany środek transportu z miejsca załadunku do punktu rozładunku. Po dostarczeniu towaru pojazd wraca pustą naczepą do miejsca załadunku, aby z towarem udać się do kolejnego miejsca rozładunku. Jest to często stosowany proces w firmach kurierskich, gdzie towar dostarczany jest przez firmy kurierskie do stałych odbiorców, a następnie kierowcy firm kurierskich wracają do punktu ponownego załadunku.
Jaka jest zależność między modelem wahadłowym dostaw a miejscem załadunku?
Model wahadłowy dostaw jest ściśle zależny od punktu załadunku, ponieważ transport odbywa się pomiędzy dwoma stałymi punktami – miejscem załadunku i miejscem rozładunku. Regularność i efektywność tego modelu mogą być utrzymane tylko wtedy, gdy miejsce załadunku (zwanego punktem załadunku) jest stale dostępne i gotowe do realizacji kolejnych transportów do miejsca docelowego , unikając pustych przejazdów i skracając czas podróży.
Który model transportowy jest najczęściej wykorzystywany, biorąc pod uwagę model sztafetowy i miejsca załadunku?
Model sztafetowy to system, w którym kierowcy lub pojazdy (często z wykorzystaniem jednej naczepy, która następnie jest przejmowana przez inne pojazdy i następnie rozwozi te same ładunki) są zmieniani w ustalonych punktach trasy, aby utrzymać ciągłość transportu i zminimalizować czas postoju. Jest to często stosowane na długich trasach, aby uniknąć zmęczenia kierowcy i skrócić czas dostawy.
Miejsca załadunku w modelu transportowym
W modelach transportowych, miejsca załadunku i rozładunku są kluczowe dla efektywności operacji. Ważne jest optymalne rozmieszczenie miejsc załadunku, aby zminimalizować czas i koszty związane z transportem.