Rynek farmacji rośnie w siłę

Rynek farmacji w ciągu ostatnich trzech lat prężnie się rozwija, na co wpływ miała przede wszystkim pandemia. Ten lukratywny sektor niesie jednak za sobą spore ryzyko i odpowiedzialność, szczególnie podczas transportu. Dostawy towarów medycznych i farmaceutycznych regulują kwestie prawne oraz wymagania transportowe.

Wielkość globalnego rynku logistyki farmaceutycznej oszacowano na 78,5 mld USD w 2021 r., a prognozowany średnioroczny wzrost wartości (ang. CAGR - Compound Annual Growth Rate) osiągnie tempo na poziomie 8,6% w latach 2022–2030. Pandemia Covid-19 wywarła krótkoterminowy, lecz decydujący wpływ na branżę, dzięki czemu logistyka farmaceutyczna dynamicznie się rozwija.

W miarę rozprzestrzeniania się infekcji koronawirusa rządy na całym świecie podjęły kroki w walce z wirusem, zwracając szczególną uwagę na zaopatrzenie placówek medycznych i dostępność leków dla pacjentów. Firmy logistyczne opracowywały stabilne łańcuchy dostaw, aby szczepionki były dostępne dla każdego. Warianty wirusa i popyt na leki stosowane w ich leczeniu napędzają rynek farmacji.

Zapotrzebowanie na leki rośnie

Wzrost rynku powoduje również rosnący popyt na leki dostępne bez recepty (ang. OTC – over the-counter drug), takie jak witaminy, minerały i suplementy (ang. VMS – vitamins and minerals), leki na kaszel i przeziębienie, leki na zaburzenia żołądkowo-jelitowe, czy produkty dermatologiczne. Narastające znaczenie przyspieszonej pomocy zdrowotnej, a także stworzenie jednego kanału dystrybucji przy jednoczesnym obniżeniu kosztów dodatkowo zwiększa zapotrzebowanie na logistykę farmaceutyczną.

Firmy produkujące leki coraz częściej zlecają pakowanie i etykietowanie dostawcom zewnętrznym. Działalność przemysłu farmaceutycznego rozszerza się o regiony słabo rozwinięte, w tym Afrykę Subsaharyjską i Amerykę Południową. Producenci leków preferują lokalnych dostawców usług logistycznych z doświadczeniem w branży farmacji. Niemniej jednak utrata kontroli i obniżenie poziomu usług to poważne zagrożenia, na które nie mogą sobie pozwolić. Obsługa logistyczna sektora farmacji nakłada na operatorów złożony zestaw wymagań rynku i prawa.

Dobra Praktyka Dystrybucyjna (ang. GDP – Good Distribution Practice) zawiera opis wymagań do należytego przechowywania i transportu produktów farmaceutycznych na terenie UE. Norma określa jednolite podejście do organizacji procesu hurtowej sprzedaży leków, które ma zapewnić właściwy poziom jakości i bezpieczeństwa od producenta do sieci detalicznej i placówek medycznych.

Kluczowa jest temperatura

Farmaceutyki to towary, które podczas transportu wymagają odpowiedniej temperatury. Najmniejsza zmiana w naświetleniu, czy wilgotności powietrza może doprowadzić do zniszczenia całej partii. Wrażliwe na temperaturę szczepionki przewozi się bez specjalnego opakowania wyłącznie, gdy temperatura powietrza nie przekracza 25°C, a czas tranzytu nie zajmuje więcej niż 60 minut. W przeciwnym razie stosuje się termotorbę medyczną, pudełko ze styropianu z wkładem chłodzącym lub termos. Maksymalny czas zachowania odpowiednio niskiej temperatury w opakowaniu izotermicznym wynosi 24 godziny.

Transport leków oscyluje w przedziałach: od 2°C do 8°C, od 8°C do 15°C i od 15°C do 25°C. Dobór odpowiedniej temperatury zależy od wymagań poszczególnych grup farmaceutyków.

– W przypadku transportu produktów medycznych klienci najczęściej wymagają monitorowania temperatury. W tym celu stosuje się czujniki światła i wbudowane rejestratory oraz kontrolę wilgotności i światła. Najwygodniejszą formę przewozu leków stanowi transport drogowy. Chłodnie są na tyle szczelne, że nie przenika przez nie światło, a fabryczne opakowania zapewniają odpowiednie wymagania oświetleniowe – mówi Katarzyna Lis, Pharma Industry Development Manager w AsstrA.

Lotnicze i morskie dostawy farmaceutyków

Do 2030 r. prognozowany wzrost popytu na transport produktów farmaceutycznych drogą morską i lotniczą wpłynie na rozwój branży. Morskie przewozy zmniejszają koszty tranzytu nawet o 80% oraz zapotrzebowanie na personel, a także niwelują ślad węglowy operacji logistycznych. Wykorzystanie transportu powietrznego w dostawach medykamentów na długie dystanse skraca czas dostawy i obniża ryzyko uszkodzenia towaru.

– Klienci z branży farmaceutycznej otrzymują opracowane schematy logistyczne obejmujące przeładunki, dostawy multimodalne transportem drogowym i lotniczym lub drogowym i morskim, tymczasowe składowanie w magazynie w Błoniu, cło i ubezpieczenie. Farmaceutyki przewozimy różnymi środkami transportu w zależności od określonego czasu tranzytu, kosztów i jakości dostawy. Transport powietrzny należy do najbezpieczniejszych, natomiast najrzadszy i niosący najwięcej zagrożeń to transport kolejowy. Obecnie główna część przewożonych produktów z sektora farmacji i healthcare odbywa się jednak drogą lądową – dodaje Katarzyna Lis.

Średni roczny wzrost zleceń transportowych na farmaceutyki w AsstrA w ciągu ostatnich 3 lat (2019-2021) wyniósł 18,8%, natomiast obroty firmy ze wspomnianej branży w tym samym okresie rokrocznie zwiększały się o 27,6%. Leki, sprzęt medyczny oraz kosmetyki do makijażu pozostają dominującymi towarami przewożonymi na europejskich kierunkach, takich jak Włochy-Turcja, Niemcy-Polska, czy Polska-Litwa.